Marsz Autonomii
Ruch Autonomii Śląska, wraz z innymi stowarzyszeniami z regionu, angażuje się w odkrywanie do niedawna przemilczanych kart górnośląskiej historii. Byliśmy współinicjatorami powstania pomnika więźniów nazistowskiego i komunistycznego obozu w Świętochłowicach-Zgodzie, inicjatorami wysłania listu otwartego do parlamentarzystów w sprawie świadczeń dla ofiar wywózek z Górnego Śląska do ZSRR (podpisanego przez kilkadziesiąt autorytetów z regionu), apelowaliśmy do władz Federacji Rosyjskiej o zadośćuczynienie ofiarom deportacji. W kościele św. Jerzego w Dębieńsku ufundowaliśmy tablicę upamiętniającą Górnoślązaków wywiezionych na Wschód. Co roku, zimą, w kościele odprawiana jest Msza Św. w intencji deportowanych.
Miesięcznik „Jaskółka Śląska”
Ruch Autonomii Śląska jest wydawcą miesięcznika „Jaskółka Śląska” (nr ISSN 1232-8383), poświęconego regionalnej problematyce. Gazeta wydawana jest w formacie A3, w nakładzie od 3000 egzemplarzy i dystrybuowana w kilkudziesięciu punktach na terenie całego Górnego Śląska. Na jej łamach ukazują się teksty m.in. Henryka Wańka, Mariana Makuli, Dariusza Dyrdy, ks. Krzysztofa Płonki (kościół rzymsko-katolicki), ks. Marka Uglorza (kościół ewangelicko-augsburski), Gerarda Wiechulli, Piotra Drzyzgi, Alana Zycha i innych. Ważne miejsce zajmują artykuły pisane po śląsku i poświęcone zagadnieniu standaryzacji języka śląskiego.
Górnośląskie Dni Dziedzictwa
Od roku 2005 wraz z Młodzieżą Górnośląską Ruch Autonomii Śląska organizuje Górnośląskie Dni Dziedzictwa. W projekcie realizowanym na przełomie września i października bierze udział szereg innych stowarzyszeń i instytucji, przybliżając zainteresowanym dzieje i walory górnośląskich zabytków. Wolontariusze oprowadzają po obiektach każdorazowo w ponad dwudziestu miejscowościach Górnego Śląska, a program uzupełniają prelekcje, koncerty i konferencje. GDD są częścią Europejskich Dni Dziedzictwa.
Digitalizacja górnośląskiej prasy
Celem projektu jest przede wszystkim uratowanie zawartości dawnej górnośląskiej prasy (niezależnie od języka, w którym była wydawana) przed stopniowym niszczeniem (celowym lub przypadkowym), jaki od dłuższego czasu staje się jej udziałem (zniszczenia wojenne, kataklizmy, celowa działalność pewnych osób z aparatu bezpieczeństwa). O ile większość polskojęzycznej górnośląskiej prasy została w latach 1970 – 1980 zmikrofilmowana przez placówki biblioteczne, to prasa niemieckojęzyczna w większości ze względów politycznych nie doczekała się takiego wyróżnienia. Jako podstawę zakwalifikowania danej prasy do digitalizacji przyjęliśmy następujące warunki: miejsce wydania na Górnym Śląsku, w miarę kompletna zawartość rocznika (zawierająca przynajmniej 30% danych) oraz cenzus czasowy mieszczący się przed rokiem 1945.
Nagroda im. ks. Augustina Weltzla – „Górnośląski Tacyt”
Nagroda ustanowiona przez Ruch Autonomii Śląska w roku 2007 w celu uhonorowania wysiłków badaczy i popularyzatorów historii Górnego Śląska. Patronem nagrody jest pionier górnośląskiej historiografii, wieloletni proboszcz parafii w Tworkowie pod Raciborzem, ks. Augustin Weltzel (1817-1897), nazywany przez współczesnych „górnośląskim Tacytem”. Publikacje Weltzla to przykład naukowej rzetelności i braku narodowych uprzedzeń, które miały w poważnym stopniu zaważyć na późniejszym dziejopisarstwie dotyczącym regionu. Nagroda ma formę statuetki ukazującej postać z atrybutami muzy historii Klio. Zaprojektował ją rzeźbiarz z Tychów, Augustyn Dyrda. Laureatów wyłania kapituła złożona z naukowców zajmujących się górnośląską problematyką. W roku 2007 jej pracami kierował prof. Uniwersytetu Śląskiego dr hab. Ryszard Kaczmarek, a skład uzupełniali prof. dr hab. Joanna Rostropowicz (Uniwersytet Opolski), dr Norbert Honka (UO), dr Tomasz Nawrocki (UŚ), dr Zbigniew Kadłubek (UŚ), dr Tomasz Słupik (UŚ). Pierwszymi laureatami zostali historyk sztuki prof. dr hab. Ewa Chojecka w kategorii badacz oraz malarz i pisarz Henryk Waniek w kategorii popularyzator.
Popularyzacja śląskiej symboliki
Ruch Autonomii Śląska zabiega o upowszechnienie znajomości śląskich i górnośląskich barw i symboli. Są one wykorzystywane w systemie identyfikacji wizualnej Ruchu, a także popularyzowane poprzez dystrybucję gadżetów. RAŚ ściśle współpracuje z internetowym sklepem Silesia Progress, prowadzącym sprzedaż flag, elementów odzieży i rekwizytów ozdobionych śląskimi symbolami. Więcej informacji znajdziecie Państwo na stronach sklepu: www.silesiaprogress.com.
Porozmawiajmy o Śląsku
czerwca 2011r. Koło Katowice Ruchu Autonomii Śląska zainaugurowało cykl spotkań dyskusyjnych o nazwie ?Porozmawiajmy o Śląsku?. Raz w miesiącu zapraszamy autorytety w wybranych dziedzinach aby snuć rozważania o bieżących procesach społecznych i gospodarczych specyficznych dla naszego regionu.. Podczas pierwszego spotkania dyskutowaliśmy na temat wyludniania się centrów miast konurbacji katowickiej i migracjach mieszkańców na przedmieścia oraz o konsekwencjach tego zjawiska dla budżetów samorządów. W tej debacie towarzyszyli nam znany architekt Robert Konieczny oraz socjolog dr Piotr Kulas. Temat drugiego spotkania cyklu, które odbyło się 10 lipca, brzmiał ?Co dalej z miastem ogrodów??. Marek Zieliński (dyrektor projektu ESK 2016 Katowice) wraz z Michałem Smolorzem (dziennikarz i felietonista) dyskutowali na temat kapitału społecznego jaki został wypracowany podczas starań Katowic o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 oraz pożądanych kierunkach miejskiej polityki kulturalnej. Funkcję moderatora dyskusji pełni zawsze Jarosław Gibas, redaktor naczelny Nowej Gazety Śląskiej.
Żółto-niebieski serce
17 kwietnia 2011 r. Koło Katowice RAŚ zrealizowało happening Utwórzmy żółto-niebieskie serce. Pod katowickim Pomnikiem Powstańców Śląskich w niedzielne popołudnie spotkało się nieco ponad trzysta osób, aby dzięki trzymanym w dłoniach żółtym i niebieskim kartonikom stworzyć wielkie serce w barwach Górnego Śląska. Wydarzenie to z założenia miało być pełną humoru i pozytywnych emocji reakcją górnośląskich regionalistów na krzywdzące wypowiedzi licznych polityków i publicystów, protestem przeciwko brutalizacji debaty publicznej na temat Śląska i braku zrozumienia wobec postaw tożsamościowych jego mieszkańców. Z pobliskiego hotelu Katowice przez długi czas fotografowano niecodzienne zjawisko, a stacja TVN24 na żywo je transmitowała. Po około 40 minutach od rozpoczęcia uczestnicy oklaskami podziękowali sobie wzajemnie za udział, by następnie rozejść się do domów.
Tyta dlo pierszoka
Koła RAŚ Ruda Śląska, Świętochłowice i Siemianowice Śląskie od kilku lat organizują akcję charytatywną Tyta dlo pierszoka. W jej ramach najbardziej potrzebujące dzieci, które rozpoczynają naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej obdarowywane są tradycyjnymi tytami (rogami obfitości). Poprzez akcję RAŚ stara się walczyć z wykluczeniem uboższych dzieci podczas pierwszego dnia edukacji, jak również kultywować regionalną tradycję osładzania chwil kiedy dzieci pierwszy raz przekraczają szkolne progi.
Akcja prowadzona jest przy współpracy ze świętochłowickimi ochronkami oraz rudzkim MOPS-em. Dzięki ofiarności naszych członków oraz ludzi dobrej woli do tej pory udało się uszczęśliwić ponad setkę dzieci.
Marsz na Zgodę
W ostatnią sobotę stycznia Ruch Autonomii Śląska organizuje Marsz Pamięci Tragedii Górnośląskiej. Po raz pierwszy szliśmy w 2009 r. Uroczystość ta ma na celu upamiętnienie Górnoślązaków, którzy po wkroczeniu na Śląsk Armii Czerwonej byli represjonowani, wywożeni w głąb ZSRR, więzieni w obozach i mordowani.
31 stycznia 1945 r. część aresztowanych mieszkańców Katowic funkcjonariusze SB prowadzili trasą z Katowic do Hali Targowej w Świętochłowicach, jako obozu przejściowego. Stamtąd, po krwawych przesłuchaniach, przenoszono ich do Obozu-Zgoda, gdzie także docierali inni aresztowani z okolicznych miast. W czasie wojny obóz ten był filią KL Auschwitz, a wraz z wycofywaniem się Niemców na Zachód został opuszczony. W końcu lutego 1945 r. wykorzystano go ponownie. Tym razem stał się miejscem, gdzie Służba Bezpieczeństwa przetrzymywała Ślązaków mających tzw. volkslistę III i II. Podczas funkcjonowania obozu (marzec – listopad 1945), którego komendantem był Salomon Morel, zginęło około 2500 osób. Na terenie Górnego Śląska, Zagłębia i Małopolski funkcjonowało szereg takich placówek, które podlegały pod Centralny Obóz Pracy w Jaworznie. We wszystkich tych miejscach przetrzymywano ludzi niewygodnych i nieakceptowanych przez ówczesną władzę, traktowanych jako element wrogi społeczeństwu. Wraz z tą ludnością miał zginąć dawny Górny Śląsk.
Marsz Pamięci organizowany przez RAŚ wyrusza z katowickiego Placu Wolności i przez Chorzów Batory oraz Świętochłowice kieruje się pod bramę Obozu Zgoda, zatrzymując się na krótko pod dawną Halą Targową w Świętochłowicach. Swoją trasą nawiązuje do szlaku, jaki w 1945 r. przebyli wspomniani wyżej Ślązacy zamknięci później w świętochłowickim obozie. W 2011 r. ponad 110 osób brało udział w trzecim już marszu.
W tym roku, na wniosek Zarządu Województwa Śląskiego, Sejmik przyjął uchwałę ustanawiającą ostatnią niedzielę stycznia Dniem Pamięci Tragedii Górnośląskiej 1945 roku. Ma to być święto regionalne. Podczas głosowania 36 radnych było za, nikt nie był przeciw, jedna osoba się wstrzymała. Treść uchwały brzmi:
Sejmik Województwa Śląskiego składa hołd tysiącom niewinnych i bezbronnych mieszkańców Górnego Śląska, którzy od stycznia 1945 roku stali się ofiarami masowych zbrodni Armii Czerwonej i komunistycznego aparatu bezpieczeństwa: zamordowanym deportowanym do ZSRR, osadzonym w więzieniach i obozach. Niech pamięć o ofiarach Tragedii Górnośląskiej będzie godnie uczczona przez mieszkańców województwa śląskiego.
Tegoroczny Marsz Pamięci miał uroczystą oprawę, a ofiary represji zostały godnie upamiętnione przez przedstawicieli sejmu, władz regionu, sejmiku oraz Świętochłowic i miast ościennych. W tym podniosłym wydarzeniu wzięli udział poseł Marek Plura, marszałek województwa Śląskiego Adam Matusiewicz, wicewojewoda Stanisław Dąbrowa, wiceprzewodniczący Towarzystwa Społeczno- Kulturalnego Niemców Eugeniusz Nagel oraz wiceprezydenci Rudy Śląskiej i Świętochłowic. Co roku uczestników marszu czeka spotkanie tematyczne w budynku pobliskiej szkoły salezjańskiej uświetnione odczytem i pokazem omawiającym ten tragiczny epizod historii Górnoślązaków. Wykład prowadzony jest zawsze przez pracownika IPN, a na uczestników czeka gorący poczęstunek.